Τραυλισμός

Κύρια συμπτώματα

Όλοι μας έχουμε στιγμές που δεν μιλάμε ομαλά. Μπορεί να προσθέτουμε "εεε" ή "ξέρετε" σε αυτά που λέμε. Ή, μπορεί να πούμε έναν ήχο ή μια λέξη περισσότερες από μία φορές. Αυτά ονομάζονται δυσρυθμίες (disfluencies).

Οι άνθρωποι που τραυλίζουν μπορεί να έχουν περισσότερες δυσρυθμίες και διαφορετικούς τύπους δυσρυθμίας. Μπορεί να επαναλαμβάνουν τμήματα λέξεων (επαναλήψεις), να παρατείνουν έναν ήχο για μεγάλο χρονικό διάστημα (παρατάσεις) ή να δυσκολεύονται να βγάλουν μια λέξη (μπλοκαρίσματα).

Οι ακόλουθοι τύποι δυσρυθμίας συμβαίνουν όταν κάποιος τραυλίζει:

• Επαναλήψεις μέρους της λέξης - "Θέλω ένα μπι-μπι-μπισκότο".

• Επαναλήψεις μονοσύλλαβων λέξεων - "Με-με-με λένε Μαρία".

• Παρατεταμένοι ήχοι - "Ο Κκκκκκώστας είναι πολύ αθλητικός".

• Μπλοκαρίσματα ή παύσεις - "Δεν μου αρέσει (παύση) το γάλα".

Αυτά τα βασικά συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν σε συχνότητα και σοβαρότητα και ανάλογα με την προσωπική κατάσταση του ατόμου.

Συνοδά συμπτώματα

Πολλά άτομα που τραυλίζουν αναπτύσσουν συνοδά συμπτώματα. Μπορεί να είναι ορατά, για παράδειγμα ένταση των μυών του προσώπου ή κινήσεις του σώματος. Ο φόβος της ομιλίας ή η αποφυγή και η απόκρυψη του τραυλισμού είναι κάποια από τα μη εμφανή συνοδά συμπτώματα. Οι λέξεις ανταλλάσσονται με αστραπιαία ταχύτητα, χρησιμοποιούνται λέξεις συμπλήρωσης ή γενικά αποφεύγονται οι καταστάσεις ομιλίας.

Τα συνοδά συμπτώματα μπορεί να είναι εξαιρετικά αγχωτικά για τα άτομα που τραυλίζουν στην καθημερινή ζωή, να γίνουν πιο σοβαρά και να οδηγήσουν ακόμα και σε κοινωνική απόσυρση.

Γιατί τραυλίζει κάποιος;

Η ίδια η ομιλία είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία. Ο εγκέφαλός μας πρέπει να λάβει και να επεξεργαστεί ένα πλήθος ερεθισμάτων προκειμένου να λειτουργήσει η διαδικασία της ομιλίας. Κάποιες από αυτές τις διεργασίες δυσλειτουργούν στα άτομα που τραυλίζουν. Η περιοχή του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των μυών της ομιλίας, δεν τροφοδοτείται χωρίς παρεμβολές από τις άλλες εμπλεκόμενες περιοχές. Έτσι, η προετοιμασία για την επερχόμενη δραστηριότητα ομιλίας αποτυγχάνει και το άτομο τραυλίζει.

Σύμφωνα με αυτά που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, υπάρχει μια κληρονομική προδιάθεση για τον τραυλισμό, η οποία δεν οδηγεί απαραίτητα στην εμφάνιση τραυλισμού, αλλά τα ποσοστά να συμβεί είναι υψηλά. Επομένως, ο τραυλισμός είναι μια νευρολογική διαταραχή της ροής της ομιλίας. Η νοημοσύνη, ο χαρακτήρας ή η καταγωγή του ατόμου που πάσχει από τραυλισμό δεν σχετίζονται με την πάθηση του.

Σύμφωνα με το NIDCD, ο τραυλισμός επηρεάζει άτομα όλων των ηλικιών. Εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά ηλικίας 2 έως 6 ετών, καθώς τότε αναπτύσσονται οι γλωσσικές τους δεξιότητες. Περίπου το 5-10% όλων των παιδιών θα τραυλίσουν για κάποια περίοδο στη ζωή τους και αυτό διαρκεί από μερικές εβδομάδες έως αρκετά χρόνια. Τα αγόρια έχουν 2 έως 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να τραυλίσουν συγκριτικά με τα κορίτσια και καθώς μεγαλώνουν αυτή η διαφορά μεταξύ των δύο φύλων αυξάνεται- ο αριθμός των αγοριών που συνεχίζουν να τραυλίζουν είναι 3 έως 4 φορές μεγαλύτερος από τον αριθμό των κοριτσιών.

Θεραπεία

Λογοθεραπεία

Μετά από μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση από έναν λογοθεραπευτή-λογοπαθολόγο, μπορεί να ληφθεί απόφαση σχετικά με την καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση. Διάφορες προσεγγίσεις είναι διαθέσιμες για τη θεραπεία παιδιών και ενηλίκων που τραυλίζουν.

Κατά βάση υπάρχουν δύο διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις, που χρησιμοποιούνται από τους λογοθεραπευτές: Η τροποποίηση του τραυλισμού από τη μία πλευρά και η διαμόρφωση της ευχέρειας από την άλλη. Και τα δύο θεραπευτικά προγράμματα διαρκούν αρκετές εβδομάδες και ειδικά η Διαμόρφωση Ευχέρειας απαιτεί εντατική εξάσκηση των νέων μοτίβων ομιλίας, καθώς και τακτικές συνεδρίες μετά το τέλος της θεραπείας, προκειμένου να αποφευχθούν υποτροπές.

Προσέγγιση τροποποίησης/μη αποφυγής τραυλισμού (Stuttering Modification/Non-Avoidance Approach):

Η τροποποίηση του τραυλισμού δεν έχει να κάνει με την προσπάθεια αποφυγής του τραυλισμού, αλλά με την εκμάθηση καλύτερων τρόπων αντιμετώπισής του. Η θεραπευτική προσέγγιση χωρίζεται σε 4 φάσεις:

• Φάση 1- Αναγνώριση: Το άτομο που τραυλίζει παρατηρεί πότε συμβαίνουν περιστατικά τραυλισμού και πώς αισθάνεται γι' αυτά.

• Φάση 2- Απευαισθητοποίηση: Ο τραυλισμός παρατηρείται σκόπιμα, προκειμένου να μειωθούν τα αρνητικά συναισθήματα σχετικά με αυτόν με το να συνηθίσει κανείς σε αυτόν και να παρατηρήσει κατά τη διάρκεια πρακτικών ασκήσεων, ότι οι ακροατές συνήθως αντιδρούν πολύ ανεκτικά στον τραυλισμό.

• Φάση 3- Τροποποίηση: Το άτομο εκπαιδεύεται με τεχνικές για να γίνει ο τραυλισμός πιο ομαλός - παρεμβάλλονται παύσεις, επαναλαμβάνονται αργά οι λέξεις που τραυλίζουν ή προφέρονται πιο αργά εξ αρχής.

• Φάση 4- Σταθεροποίηση: Τέλος, ο ομαλός τραυλισμός και ο πιο χαλαρός τρόπος αντιμετώπισής του σταθεροποιούνται και υιοθετούνται στην καθημερινή ζωή.

Μορφοποίηση Ροής(Fluency Shaping):

Η Μορφοποίηση Ροής είναι η συστηματική ανάπτυξη ενός τρόπου ομιλίας με ευχέρεια. Η παρέμβαση για τη Μορφοποίηση Ροής εστιάζει κυρίως στην αύξηση της ροής ομιλίας μέσω της διδασκαλίας, για παράδειγμα, ενός ή περισσότερων από τα ακόλουθα: εύκολος εναρκτήριος λόγος, χαλαρές επαφές, αλλαγή αναπνοής, παράταση ήχων ή λέξεων, παύσεις, καθώς και άλλες μέθοδοι που μειώνουν το ρυθμό ομιλίας. Ο γενικός στόχος είναι η ενθάρρυνση της αυθόρμητης της ροής ομιλίας, όπου αυτό είναι εφικτό, και της ελεγχόμενης ροής, όταν το πρώτο δεν είναι εφικτό.

Μέσω της εφαρμογής Synopsis η λογοθεραπεύτρια μπορεί να βρει πολύ γρήγορα τους στόχους ρυθμού/ροής, ώστε να σχεδιάσει τη θεραπευτική της παρέμβαση με πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία: Αυτός ο τύπος ψυχοθεραπείας μπορεί να βοηθήσει το άτομο που τραυλίζει να μάθει να εντοπίζει και να αλλάζει τους τρόπους σκέψης που μπορεί να χειροτερεύουν τον τραυλισμό. Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην επίλυση προβλημάτων άγχους, στρες ή αυτοεκτίμησης που σχετίζονται με τον τραυλισμό.

Ηλεκτρονικές συσκευές: Ορισμένα άτομα που τραυλίζουν χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές συσκευές για να βοηθήσουν στον έλεγχο της ροής του λόγου. Για παράδειγμα, ένας τύπος συσκευής προσαρμόζεται στο κανάλι του αυτιού, όπως ένα ακουστικό βαρηκοΐας, και αναπαράγει ψηφιακά μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή της φωνής του χρήστη στο αυτί, έτσι ώστε να ακούγεται σαν να μιλάει σε αρμονία με ένα άλλο άτομο. Σε ορισμένα άτομα, οι ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ευχέρειας της ομιλίας σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Ο τομέας αυτός χρειάζεται φυσικά περισσότερη έρευνα, για να καθοριστεί πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσουν αυτές οι επιδράσεις και αν οι άνθρωποι είναι σε θέση να χρησιμοποιούν εύκολα και να επωφελούνται από αυτές τις συσκευές σε πραγματικές καθημερινές καταστάσεις. Για τους λόγους αυτούς, οι ερευνητές συνεχίζουν να μελετούν τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα αυτών των συσκευών.

Δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για τον τραυλισμό και, όπως κάθε άλλη διαταραχή του λόγου, απαιτεί την ένταξη του ατόμου σε θεραπευτικό πρόγραμμα και την εξάσκηση του σε τεχνικές με σκοπό τη διαχείρισή του τραυλισμού.

Περίπου το 75% των παιδιών ανακάμπτει από τον τραυλισμό. Για το υπόλοιπο 25% που συνεχίζει να τραυλίζει, ο τραυλισμός μπορεί να επιμείνει ως δια βίου διαταραχή επικοινωνίας.

Από την ομάδα Synopsis